سمیت و چگونگی اثر تریکوتسن ها

علی، مایکوتوکسین های تریکوتسن را می توان ترکیباتی بسیار سمی دانست که نوع A آن سمی تر از تریکوتین های تریکوتسن های نوع B است. مقدار LD50 تریکوتسنها براساس نوع سم، پرنده و سن آن است. از نظر LD50، تریکوتسن های نوعT2) Aتوکسین ،DAS و ۱۵- MAS)در مقایسه با آفلا توکسین واکراتوکسین A برای ماکیان سمی ترند، ولی DON با50 LD برابر140mg/kg، تریکوتستی است که کمترین سمیت را برای ماکیان دارد

 در پژوهشی، سميت حاد ناشی از هفت تریکوتسن در جوجه های گوشتی یک روزه مورد آزمایش قرار گرفته است. ترتیب نزولی سمیت حاد تریکو تسنها بر اساس50 LD شامل ۸- استیل نئوسولانیول، T-2 DAS توکسین ، 2-HT توکسین، NEO، دی استیل 2-HT توکسین و 2-T تترائول بود. هیدرولیز ۸-C ایزووالروکسی در 2-T توکسین به گروه هیدورکسیل (منجر به تشکیل NEO میشود) و سمیت آن را کاهش می دهد. در حالی که تغییر آن به یک گروه استات (۸- استیل نئوسولانیول) موجب افزایش سمیت آن برای جوجه های گوشتی می شود. سمیت NEO و 2-T تترائول بسیار ضعیف تر از سیمت 2-T توکسین است، در حالی که 2-HT توکسین، سمیتی مشابه با 2-T توکسین دارد

آثار سوء مایکوتوکسیکوز ناشی از تأثیر متقابل مایکوتوکسین اولیه یا شکل تغییر یافته متابولیکی آن، با مولکول های کلیدی و اندامکهای درون سلولی هر جاندار است. مکانیسم ایجاد مسمومیت از راه تأثیر بر سنتز پروتیین و ماکرومولکول های سلولی، بر عملکرد غشای سلول، فعالیتهای آنزیمی و سیستم ایمنی آنها متمرکز شده است .

تریکو تسنها قوی ترین مهارکننده های سنتز پروتیین در یوکاریوت اند که قادر به ایجاد اختلال در بسیاری از موجودات از جمله قارچها، گیاهان و حیوانات هستند. تریکو تسنها می توانند سنتز نوکلئوتیدها را به طور مستقیم و غیر مستقیم مهار کنند. سلول های یوکاریوت به منظور وارد شدن به مرحله S مرحله تکثیر DNA در چرخه سلولی به پروتئین های تازه ساخته شده نیاز دارند. این سم به عنوان مهار کننده های سنتز پروتیین، از ورود سلول به مرحله S و تکثیر ژنوم هایشان جلوگیری می کنند. سنتز پروتیین ممکن است در هر کدام از مراحل ترجمه، یعنی آغازین، طویل شدن یا پایانی مهار شود. تریکو تسنها را می توان بر اساس نوع فعالیت مهارکنندگی به دو گروه مهار کننده های آغازین و مهارکننده های مرحله پایانی (طویل شدن) تقسیم کرد. با وجود این، آثار مهاری آنها به غلظت سم و دیگر عوامل محیطی بستگی دارد و این گونه تقسیم بندی برای ارزیابی تریکوتسنها قطعی و مطلق نیست. سیرپنتریول، 2-T توکسین، DAS و NIV، ۴- اسیل HT-2, NIV توکسین، و فوزارتون-x از تریکوتسن هایی اند که بر مرحله آغازین سنتز پروتیین تاثیر می گذارند. آن دسته از سمومی که در  مرحله طویل شدن یا پایانی اثر گذارند شامل تریکودومین، گرو نوسین ، DON و ورو کارول هستند .

سلول هایی که از قدرت ترمیمی زیادی برخوردارند مانند سلولهای لمفوئیدی، اریتروئیدی روده ای، بیشترین حساسیت را نسبت به تریکو تسنها دارند. این سلولها دارای تعداد زیادی پلی رود آزاد در سیتوپلاسم خود هستند. نوع دیگر سلول های حساس، سلول های اندام های پارانشیمانوز جون کبد، کلیه و پانکراس هستند. سلول های زاینده در مقایسه با سلول های تمایز یافته به مایکوتوکسین ها حساسیت بیشتری دارند .2-T توکسین به دلیل خاصیت غیرقطبی اش می تواند وارد اجزای لیپیدی یا پروتیینی غشاهای سلول هم بشود. بر پایه گزارش های گوناگون 2-T به صورت وابسته به دز موجب پراکسیداسیون لیپید سلولی در کبد موش های آزمایشگاهی و رت می شود. اعتقاد بر این است که پراکسیداسیون لیپید در اثر تخلیه گلوتاتیون احیا نشده کبدی (GSH) یا تولید رادیکال های آزاد ایجاد می شود. تغییرات بیوشیمیایی ناشی از 2-T توکسین در ماکیان شامل افزایش فعالیت آسپارتات ترانس آمیناز، آلانين ترانس آمیناز و لاکتات دی هیدروژناز پلاسما همراه با کاهش فعالیت اسید اوریک و آلکالین فسفاتاز پلاسماست نقش تریکو تسن ها در تضعیف سیستم ایمنی هم توسط محققان بررسی شده است. به نظر می رسد که تریکوتسن های نوع T-2) Aتوکسین و DAS)، نوع DON) Bو فوزارنون - ایکس) و تریکو تسن ماکروسیکلیک استاچی بوتریوتوکسین مهم ترین توکسینهای تضعیف کننده ایمنی اند.T-2 توکسین، موجب نکروز و تخلیه بافت لمفوئیدی بورس، تیموس، طحال و گروه های لمفاوی حیوانات آزمایشگاهی می شود. نکروز و تخليه لمفوسیتهای تیموس، بورس فابریسیوس و طحال در جوجه ماکیان و بوقلمون های جوان که با 2-T و DNA توکسین تغذیه شده بودند هم گزارش شده است. تغییر در پروتیین ها و ایمونوگلوبولین های سرم، آپلازی تیموس، کاهش ایمنی سلولی همراه با افزایش حساسیت تاخیری در پوست و تضعیف ایمنی اکتسابی به تریکو تسنها نسبت داده شده اند .

نشانه های درمانگاهی و جراحات ناشی از تریکو تسنها

اثر تریکو تسن های غیر ماکروسیکلیک در پرندگان به روش های مختلف که شامل اضافه کردن کشت های خام قارچی با مقادیر مشخصی از مایکوتوکسین ها به جیره غذایی، تهیه جیره با استفاده از مواد غذایی آلوده به توکسین، با افزودن مایکوتوکسین های خالص به جیره های غیر آلوده، مورد بررسی قرار گرفته است.

تجویز دزهای زیاد توکسین از راه تزریق یا تلقیح به چینه دان به منظور بررسی جراحات طاهری و میکروسکوپی، یا تغییرات بیوشیمیایی، ارزش علمی ندارد. زیرا این روش ها بیانگر تماس طبیعی پرندگان به مایکوتوکسینها نیستند. شاید افزودن مقادیر معینی از مایکوتوکسین های خالص به جیره های غذایی، نزدیک ترین حالت به یک مسمومیت طبیعی باشد

گزارش ها در خصوص مایکوتوکسیکوز ناشی از تریکوتسنها نشان میدهند که تریکوتسنها آثار شبیه به پرتوهای یونیزه کننده دارند، که سبب نکروز وسیع مخاط دهان و پوست محل تماس با توکسین شده و سبب کاهش فعالیت مغز استخوان و سیستم ایمنی می شود. آثار سوء تریکوتسنها همچون 2- Tتوکسین بر عملکرد جوجه های گوشتی و مرغان تخم گذار به مقدار و مدت زمان دریافت سم بستگی دارد. اختلالات عصبی، اختلال در پر درآوری، خونریزی و تحلیل بورس فابریسیوس پرنده از دیگر عوارض مایکوتوکسیکوز تجربی و طبیعی ناشی از تریکوتسن های نوع A به شمار می آیند.

درمان و پیشگیری

به صورت معمول، درمان های اختصاصی بر ضد مایکوتوکسین ها وجود ندارد. مهم ترین اقدام درمانی مناسب، حذف منبع توکسین در جیره غذایی همراه با درمان علامتی و حمایتی است. در مورد مسمومیت با مایکوتوکسین های TCT، پرندگانی که به مدت طولانی در معرض توکسین بوده اند، باید با جيرة مغذی و با کیفیت تغذیه شوند و از ایجاد استرس و عفونت های ثانویه پرهیز کرد. در مسمومیت های حاد، به منظور به حداقل رساندن مقدار جذب توکسین از دستگاه گوارش و متابولیت های آن، می توان از زغال فعال یا بنتونیت استفاده کرد. استفاده از آنتی اکسیدان هایی چون ویتامین C ویتامین E و اتوکسی کوئین به عنوان اقدامی پیشگیرانه برای کاهش کشندگی 2-1 توکسین در حیوانات تجربی مؤثر بوده است.